Szczyrk to sześciotysięczne miasteczko, znane przede wszystkim jako kurort i ośrodek sportów zimowych.
Leży w północno-wschodniej części Beskidu Śląskiego, 15 km na południe od Bielska-Białej i 17 km od Żywca. Zajmuje górny odcinek rzeki Żylicy w rejonie Przełęczy Salmopolskiej. Obejmuje 39 km kw. i jest położony na wysokości od 460 do 600 m.n.p.m.
Szczyrk zajmuje górny odcinek doliny Żylicy od Skalitego i Magury, aż po Przełęcz Salmopolską. Obszar miasta przypomina dość regularny prostokąt, w którego wierzchołkach leżą: Malinowska Skała, Grabowa, Klimczok i Skalite. Szczyrk leży nad Żylicą, potokiem, stanowiącym lewobrzeżny dopływ Soły, którego źródła znajdują się na stokach Malinowskiej Skały.
Szczyrk posiada bardzo dobre połączenia PKS z Bielskiem Białą. Szczyrk posiada także bezpośrednie połączenia z Katowicami i Gliwicami. Do Szczyrku najlepiej jednak dostać się można samochodem z Bielska drogą nr 942 lub od strony Wisły przez Przełęcz Salmopolską.
Nazwa miejscowości, pochodząca od wyrazu szczerk, oznaczającego „kamyki drobne, piasek gruby, żwir, rolę szczerkowatą (żwirkowatą)”, wskazuje na mało przyjazne dla osadnictwa warunki. Według innych, mniej uzasadnionych hipotez, Szczyrk przybrał jakoby swą nazwę od „szczyrkania” potoku albo też od „szczyrkania” owczych dzwoneczków.
Położony wysoko w górach, nieco na uboczu, Szczyrk został założony stosunkowo późno – pierwsi osadnicy przybyli tu prawdopodobnie dopiero w XVI, XVII w. Uznaje się, że pierwszymi osadnikami była ludność przybyła z dolin, która w górskich ostępach poszukiwała schronienia przed szalejącą zarazą. Drugi nurt osadniczy stanowili oczywiście pasterze wołoscy wędrujący górami, którzy trudnili się wypasem owiec i wyrobem serów. Na terenie tworzącej się osady doszło do zasymilowania tych dwóch odrębnych grup.
Pierwsza pisana wzmianka o Szczyrku pochodzi z 1688 r., kiedy to miejscowość wymieniona została jako fundacja niejakiego Warszyckiego (kasztelana krakowskiego, władcy państwa łodygowickiego) na rzecz krakowskiego zakonu dominikanów. Ludność zamieszkująca wioskę wypasała bydło i owce na okolicznych halach, wyrabiała grube sukno z owczej wełny oraz drewniane gonty. Poza tym mieszkańcy Szczyrku, leżącego na granicy państwa łodygowickiego i Księstwa Cieszyńskiego, mieli obowiązek pilnować tej granicy przed napastnikami z zachodu czy też przed zbójnikami grasującymi po okolicznych lasach i gościńcach. Gdy mieszkańcy zauważyli nadciągającego wroga, rozpalali na górach ognie, które były widoczne w Huciskach. Stanowiły sygnał ostrzegawczy przekazywany dalej do zamku łodygowickiego.
Od poł. XIX w. wieś należała do pruskiej rodziny książąt pszczyńskich. Prowadzili oni tutaj intensywną eksploatację lasów: drewno spławiano uregulowanym korytem Żylicy do Buczkowic, a stamtąd przewożono do hut na Śląsku.W tym samym czasie upadała powoli tradycyjna gospodarka pasterska.
W okresie międzywojennym miejscowość powoli zaczęła robić karierę jako letnisko – przybywali pierwsi turyści i wczasowicze – głównie z pobliskiego Śląska, powstawały wille i pensjonaty. W 1932 r. wybudowano drogę do Bielska i uruchomiono linię autobusową, urządzono też deptak spacerowy. Jednak intensywny rozwój Szczyrku nastąpił dopiero po II wojnie światowej, kiedy zbudowano wyciąg krzesełkowy na Skrzyczne, powstały liczne wyciągi narciarskie i trasy zjazdowe, a śląskie zakłady pracy postawiły tu swoje ośrodki wczasowe. W 1973 r. niewielka miejscowość uzyskała prawa miejskie. Dziś Szczyrk jest jednym z najważniejszych ośrodków narciarskich w kraju.
Wśród tętniących gwarem zabudowań kurortu można odnaleźć ślady dawnej architektury. Najciekawszym zabytkiem jest drewniany kościół św. Jakuba, który stoi w centrum, przy głównej drodze, na niewielkim wzgórzu wśród drzew. Kościół, powstały pod koniec XVIII w., a rozbudowywany w latach 1937-1939, zwraca uwagę ciekawą wieżą z hełmem namiotowym. Wewnątrz warto obejrzeć: kamienną chrzcielnicę, późnobarokową ambonę i obraz z początku XVIII w. przedstawiający św. Jana.
W centrum miasta stoi także murowana kapliczka z 1829 r., a wśród nowszej zabudowy wyróżniają się przedwojenne drewniane wille.
W wyżej położonym przysiółku Szczyrku, na tzw. Górce, znajduje się ciekawe miejsce kultu maryjnego – Sanktuarium M.B. Królowej Polski, zbudowane w miejscu, gdzie przed wojną miały podobno miejsce objawienia Matki Boskiej. Gdy rozpoczęto budowę kościoła, ze zbocza w cudowny sposób wytrysnęło źródło. Obecnie przy kościele znajduje się Dom Pielgrzyma, prowadzony przez salezjanów (przy niebieskim szlaku na Klimczok).
Na przełomie lipca i sierpnia odbywają się w Szczyrku imprezy związane z Tygodniem Kultury Beskidzkiej, występy zespołów folklorystycznych z różnych stron świata w muszli koncertowej przy deptaku; po koncertach wielkie dyskoteki dla publiczności.
Szczyrk to malowniczo położona miejscowość w górach, pełna szlaków turystycznych i rowerowych, z kolejką krzesełkową. Szczyrk posiada wspaniałe warunki do uprawiania sportów narciarskich. W obrębie miasta jest kilkadziesiąt wyciągów narciarskich. W ostatnich latach zbudowano także wiele nartostrad i około 60 tras zjazdowych o różnym stopniu trudności. Łączna długość tras zjazdowych wynosi już ponad 6 km. Miasto otoczone jest ze wszystkich stron górami, dzięki czemu ma dobre nasłonecznienie, a pokrywa śnieżna wynosi przeciętnie 50 cm. Ukształtowanie terenu sprawia, że Szczyrk jest popularny latem. Wtedy dominuje głównie turystyka piesza i rowerowa. Inną atrakcją jest szkoła latania na paralotniach. Na terenie miasta istnieje około 65 ośrodków wypoczynkowych, hotele, można wynajmować kwatery a schroniska oferują tanie noclegi w Szczyrku. Szczyrk posiada około 10 tyś. miejsc noclegowych. Do najbardziej ekskluzywnych hoteli należą Ośrodek Turystyczno – Sportowy ZAGROŃ oraz Hotel ORLE GNIAZDO. Hotele te posiadają baseny, własne stoki, solarium, sale gimnastyczne itd. Nie brakuje również tańszych miejsc noclegowych.
Najnowsze komentarze: