Celem niniejszej pracy jest przedstawienie zmiany gęstości zaludnienia w gminach województwa małopolskiego w latach 1995 – 2005. Zakres przestrzenny badań obejmuje 265 gmin tego województwa.
Z zebranych danych wynika, że w badanych gminach województwa małopolskiego obserwujemy zróżnicowane wartości gęstości zaludnienia. W roku 1995 wartość gęstości zaludniania wahała się od 22,3 osób/km² do 2298,4 osób/km². Wynika z tego, że w gminie o największej gęstości zaludnienia jej wartość jest ponad 100 razy większa, niż w gminie o najmniejszej wartości tego wskaźnika. Najwięcej osób na km² zanotowano w mieście Andrychów – 2298,4 os./km². Już w 1995 roku Andrychów był jednym z ważniejszych centrów przemysłowych w Małopolsce. Rozwinął się tu przemysł: maszynowy, włókienniczy i bawełniany. Na terenie miasta znajdują się przedsiębiorstwa takie jak: Andrychowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego, Wytwórnia Silników Wysokoprężnych i Andrychowska Fabryka Maszyn, WOSANA, Ogniochron. Drugą pozycję w tym zakresie zajmuje gmina miejska Kraków, której gęstość zaludnienia wynosiła 2188,0 os./km². Miasto to jest stolicą województwa, pełni wiele ważnych funkcji w regionie, w tym administracyjną, komunikacyjną, targową, oświatową, opieki zdrowotnej. Ponadto lokalizacja wielu zakładów przemysłowych stwarza możliwości zatrudnienia, co powoduje napływ ludności do tego ośrodka. Najniższą gęstością zaludnienia w 1995 roku charakteryzowała się gmina Uście Gorlickie – 22,3 os./km². Podobnie niską wartość miała gmina Sękowa – 24,6 os./km². Wielkość tego wskaźnika w tych dwóch gminach generowana jest przez ukształtowanie terenu, gdyż położone są one w regionie Beskidu Niskiego, gdzie warunki do rozwoju działalności produkcyjnej: rolnictwa i przemysłu jest znacznie utrudniona. Brak miejsc pracy i perspektyw na przyszłość powoduje migracje ludności z tych obszarów.
W roku 1995 50% przebadanych gmin posiadała gęstość zaludnienia mniejszą niż 145,7 os./km², a połowa gmin cechowała się wartością tego wskaźnika większą niż 145,7 os./km².
W tym samym roku 66 gmin, to jest 25% wszystkich badanych miało wartość gęstości zaludnienia mniejszą niż 107,5 os./km², a pozostałe 75 % wielkość gęstości zaludnienia wynosiła więcej niż 107,5 os./km2. Prócz tego z danych wynika, iż 75 % gmin charakteryzowało się wielkością badanego wskaźnika mniejszą niż 248 os./km², a w 25 % gmin odnotowano gęstość zaludnienia większą niż 248 os./km².
Najniższa wartość gęstości zaludnienie w gminach województwa małopolskiego
w roku 2005 wynosiła 22,1 os./km², z kolei najwyższa odnotowana w tymże roku wartość wyniosła 2244,5 os./km2. Gminą, w której zanotowano najniższą gęstość zaludnienia jest Uście Gorlickie – gmina, która zaznaczyła się również najniższą gęstość zaludnienia
w roku 1995. Na drugiej pozycji w tym zakresie zajmuje gmina Sękowa – 24,6 os/km², jest to gmina, która oprócz tego, że w roku 1995 również była na drugiej pozycji, to dodatkowo wartość gęstości w tejże gminie nie zmieniła się. Spowodowane jest to omówionymi wyżej czynnikami.
Najwyższa wielkość gęstości zaludnienia w roku 2005 została odnotowana
w Krakowie, który w roku 1995 znajdował się na drugim miejscu w tej klasyfikacji, wielkość badanego wskaźnika wzrosła o 56,5 os/km², czyli o 2,58%. Kraków jako miasto ciągle rozwijające się i dużych możliwościach, przyciąga ludność z całego województwa, stąd wynika zanotowany wzrost gęstości zaludnienia. Na kolejnym miejscu znajduje się Andrychów – 2212,5 os/km², tu z kolei wielkość gęstości zaludnienia w stosunku do roku 1995 zmalała o 85,9 os./km², czyli o 3,73%. Sytuacja ta wynika z tego, iż rynek pracy w Andrychowie jest przesycony i ludność osiągająca wiek produkcyjny zmuszona jest do szukania zatrudnienia w innych ośrodkach.
W 2005 roku 50% badanych gmin posiadało gęstość zaludnienia mniejszą niż 154 os/km², w drugiej połowie analizowanych gmin, wartość tego wskaźnika była większa niż 154 os/km2. Poza tym w omawianym roku, zaobserwowano, iż w 25 % gmin wielkość gęstości zaludnienia była mniejsza niż 104,4 os./km², a w reszcie, tj. w 75 % gmin gęstość zaludnienia była większa niż 104,4 os/km2. Należy jeszcze zwrócić uwagę na to, że w roku 2005 75% gmin woj. małopolskiego posiadało gęstość zaludnienia mniejszą niż 263,3 os./km², reszta gmin omawianego województwa – 25 % posiadała gęstość zaludnienia większą niż 263,3 os/km².
W roku 2005 w stosunku do roku 1995 w 166 gminach stanowiących 62,6% badanych jednostek administracyjnych, obserwuje się wzrost gęstości zaludnienia, natomiast
w 80 gminach – 30,1% odnotowano spadek.
Notowany wzrost omawianego wskaźnika jest zróżnicowany. Najmniejszy wyniósł 0,1 os/km² w dwóch gminach: Gromniki, Lipnica Murowana. Relatywnie niski wzrost gęstości zaludnienia – poniżej 1 os/km2 został odnotowany jeszcze w ośmiu gminach. Największy wzrost gęstość zaludnienia wyniósł 123,8 os./km² i wystąpił w Wieliczce. Równie wysoki wzrost omawianego wskaźnika powyżej 100 os./km² wystąpił w Słomnikach – wyniósł 101,5 os/km². W czterech gminach: Kalwaria Zebrzydowska, Zielonki, Tymbark, Kraków; wzrost gęstości zaludnienia był większy niż 50 os/km²,a mniejszy niż 100 os/km².
W 15 gminach – stanowiących 5,6% omawianego regionu, wzrost gęstości zaludnienia był mniejszy niż 50 os/km², a większy niż 20 os/km2. W 13,5 % gmin gęstość zaludnienia zwiększyła się w granicach przedziału 10 – 20 os/km². Z kolei wzrost gęstości zaludnienia mniejszy niż 10 os/km2 a większy niż 1 os/km2 odnotowano w 96 gminach, stanowiących 36,2 % badanych gmin.
Największy spadek gęstości zaludnienia w roku 2005 (od roku 1995) zaobserwowano w Krzeszowicach, wyniósł on 569, 4 os/km2. Ponadto relatywnie duży spadek – powyżej
100 os/km2 odnotowano w: Brzesku – 239,3 os/km²; Olkuszu -138,2 os/km²;
Wadowicach -101,9 os/km² oraz Oświęcimiu -100,5 os/km². W 21 gminach stanowiących 7,9% badanych gmin, spadek gęstości zaludnienia mieści się w przedziale 10 – 90 os/km². Natomiast w 40 badanych gminach ( jest to 15% badanych gmin) spadek gęstości zaludnienia był mniejszy niż 10 os/km² a większy niż 1 os/km2. W 12 gminach zanotowano niewielki spadek gęstości zaludnienia, który oscylował w granicach przedziału od 0,1 do 0,9 os/km².
Warto wspomnieć, iż gmina Sękowa jest jedyną gminą w województwie, dla której wartość gęstości zaludnienia w roku 2005 nie zmieniła się w stosunku do 1995 roku
i wynosiła 24,6os/km².
Ciągłym wzrostem gęstości zaludnienia w latach 1995-2005 charakteryzowało się
48 gmin, to jest 18,1% badanych jednostek statystycznych. Natomiast spadek tegoż wskaźnika we wszystkich badanych latach zaobserwowano w 5 gminach (1,9%). Warto zauważyć, że cztery z tych gmin: Charsznica, Gołcza, Miechów i Słaboszów, położone są w powiecie miechowskim, a jedna (Szczurowa) w powiecie Brzeskim. W pozostałych 213 badanych jednostkach (80,0%) zmiany gęstości zaludnienia w katach 1995 – 2005 były różnorodne.
Najnowsze komentarze: