1. Swobodny przepływ towarów
Jest to rozdział obejmujący aspekty prawne związane ze swobodnym przepływem towarów pomiędzy państwami należącymi do Unii Europejskiej. Dotyczy on następujących kwestii: bezpieczeństwo i jakość towarów, system oceny zgodności, zasady normalizacji rynku, nadzór rynku oraz reguły dotyczące zamówień publicznych i znoszenia barier w handlu.
Przykładem jest obrót produktami farmaceutycznymi. Polska uzyskując zgodę Unii Europejskiej na przedłużenie okresu przejściowego, dotyczącego rynku farmaceutycznego, do 31 grudnia 2008 roku zobowiązała się do przyjęcia następujących zasad:
– dopuszczenie do obrotu wszystkich produktów farmaceutycznych na rynku polskim w dniu 31 grudnia 2008 roku będzie odbywać się zgodnie z wymogami dorobku prawnego UE. Po upływie tego terminu produkty farmaceutyczne, nie spełniające tego warunku zostaną wycofane z rynku;
– Polska uznaje uprawnienie przyznane krajom członkowskim w prawie UE, polegające na nie dopuszczeniu do obrotu na rynek UE produktów polskich do chwili dopuszczenia ich do obrotu w oparciu o procedurę zawartą w prawie unijnym;
– po przystąpieniu Polski do UE zostaną zniesione przepisy wprowadzające obowiązek uzyskania dopuszczenia do obrotu produktów, wobec których nie stosuje się takiego obowiązku w UE;
– do dnia członkostwa Polska będzie w pełni stosować scentralizowaną procedurę dopuszczenia do obrotu oraz procedurę wzajemnego uznawania dla produktów farmaceutycznych, dostępnych na rynkach w krajach UE;
– Polska zapewni utrzymanie dotychczas obowiązującego okresu ochrony danych.
Jednym z warunków przystąpienia Polski do struktur europejskich jest więc konieczność dostosowania przepisów prawnych do wymogów unijnych. Dostosowanie się do europejskich dyrektyw wymagało nie tylko zmian w przepisach ale i przeszkolenia całego personelu farmaceutycznego. Okres przejściowy ma tu więc wymiar pozytywny, gdyż daje czas na wdrożenie regulacji unijnych. Jego brak miałby negatywne konsekwencje budżetowe dla państwa, wiązał by się bowiem z dodatkowymi kosztami na refundację, jak i dla całego sektora farmaceutycznego.
2. Swobodny przepływ osób
Kwestia swobodnego przemieszczania się osób była najtrudniejszą w trakcie trwania negocjacji, wiązała się ona bowiem z przyznaniem Polakom prawa do podejmowania pracy w państwach należących do Unii Europejskiej. Za przyjęciem takiego rozwiązania opowiedziały się: Dania, Holandia, Irlandia i Szwecja; przeciwne były między innymi Niemcy i Austria, które obawiały się destabilizacji na rynku pracy. W konsekwencji został uchwalony tak zwany siedmioletni okres przejściowy, który ograniczył obywatelom polskim podjęcie pracy w Unii Europejskiej, dawał jednak możliwość poszczególnym państwom otwarcia swoich rynków pracy przez pierwsze dwa lata okresu przejściowego. Traktat ten został spisany w formule 2 plus 3 plus 2, co oznacza że na wniosek państw może on zostać przedłużony o kolejne trzy lata, a następnie o kolejne dwa, jeżeli stabilizacja rynku pracy będzie nadal zagrożona. Nie mniej jednak nie może trwać dłużej niż 7 lat. Wprowadzenie siedmioletniego okresu przejściowego było konieczne ze względu na zredukowanie obaw niektórych państw, zwłaszcza graniczących z Polską jak Niemcy i Austria. Nie mniej jednak istotne jest to, że niektóre państwa członkowskie ogłosiły gotowość do liberalizacji przepisów związanych z rynkiem pracy, a nawet odstąpienia od zawartej klauzuli i otwarcia swoich rynków. Przykładem jest tu między innymi Wielka Brytania.
3. Transport
Akces Polski do Unii Europejskiej wymagał dostosowania przepisów polskich do regulacji polityki transportowej Unii Europejskiej. Regulacje unijne objęły wszelkie rodzaje transportu: transport morski, lotniczy, drogowy i kolejowy. Standardy unijne zakładają między innymi poprawę infrastruktury transportowej, która wiązałaby się z modernizacją istniejących i budową nowych dróg, autostrad czy linii kolejowych. Zmiany w regulacjach usług transportowych sprawią, że zwiększy się bezpieczeństwo, obniżą się ceny, poprawi się jakość oferowanych usług oraz zwiększy się ich ilość. Przystąpienie polski do wspólnej europejskiej polityki transportowej ma wiele korzyści, jedną z nich jest także dostęp do najnowszych technologii stosowanych w transporcie jak na przykład tworzonego systemu nawigacyjnego Galileo.
4. Rolnictwo
Ten punkt negocjacji wiąże się z następującymi kwestiami: objęcie polskiego rolnictwa regulacjami Wspólnej Polityki Rolnej, rozwój polskiego rynku towarów rolnych i spożywczych na obszarze Unii Europejskiej; rozwój infrastruktury agrarnej i technicznej na polskiej wsi; poprawa sytuacji społecznej i bytowej na polskiej wsi; kontrola weterynaryjna i fitosanitarna; kontrola eksportowanej z Polski żywności. Negocjacje związane z kwestiami rolniczymi trwały od 14 czerwca 2000 roku do 13 grudnia 2002 roku. Najważniejszym obszarem negocjacji było ustalenie limitu na produkcję mleka, cukru, skrobi ziemniaczanej suszu paszowego oraz tytoniu. Limit ten determinuje bowiem wysokość dochodów z polskiego rolnictwa. Przyjęte rozwiązania są zadowalające dla Polski. Zakładają bowiem, iż: kwota mleczna wynosić będzie 8 964 020 ton, natomiast od 2006 roku rezerwa restrukturyzacyjna: 416 126 ton. O 1 500 000 ton do poziomu 8 525 964 ton została zwiększona także kwota sprzedaży hurtowej. Pierwszy okres członkostwa Polski w strukturach europejskich wymagać będzie dobrej organizacji, ale tylko to zapewni państwu polskiemu efektywny rozwój jako państwa członkowskiego.
5. Podatki
Punkt negocjacyjny związany z podatkami dotyczył następujących zagadnień: podatek akcyzowy, podatek bezpośredni, VAT czyli podatek od towarów i usług, kwestie fiskalne oraz sprawy związane ze współpracą administracyjną. Po rozmowach Polska uzyskała następujące prawa i obowiązki:
– okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie obniżonej stawki VAT w wysokości 7% w budownictwie mieszkaniowym na dostawę nowych mieszkań, usługi budowlane i remontowe;
– 4-letni okres przejściowy na stosowanie super obniżonej stawki VAT w wysokości 3% na środki do produkcji rolnej, produkty i usługi;
– okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie stawki VAT w wysokości 0% na niektóre książki i czasopisma specjalistyczne;
– okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie zredukowanej stawki VAT w wysokości 7% na usługi gastronomiczne;
– roczny techniczny okres przejściowy na stosowanie zerowej stawki akcyzy na ekokomponenty i zredukowanej na paliwa ekologiczne, umożliwiający stosowanie tej stawki w dłuższym okresie po uzyskaniu członkostwa;
– okres przejściowy do 31.12.2008 r. na dojście do minimalnego poziomu akcyzy na papierosy.
Konsekwencją negocjacji było także uzyskanie zgody na niezmienne stawki VAT w wysokości 0% na międzynarodowe przewozy pasażerskie oraz uzyskanie czasowej ochrony, tak zwanych wrażliwych sektorów rynku czyli przemysłu budowlanego, wydawniczego i rolnictwa, która umożliwiłaby im lepsze funkcjonowanie w warunkach Unii Europejskiej.
6. Środowisko
W wyniku rozmów negocjacyjnych Polska otrzymała dziewięć okresów przejściowych. Wejście w życie owych ustaleń uzależnione jest od następujących dyrektyw:
– dyrektywa 91/271/EWG, dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych; w zależności od rodzaju aglomeracji wynegocjowano cztery zróżnicowane okresy przejściowe : do 31 grudnia 2008 roku w odniesieniu do systemów kanalizacji zbiorczej dla aglomeracji powyżej 10000 tzw. równoważnej liczby mieszkańców ( w skrócie RLM); do 31 grudnia 2015 roku w odniesieniu do systemów kanalizacji zbiorczej dla aglomeracji od 2000 do 10000 równoważnej liczby mieszkańców; do 31 grudnia 2015 roku dla zrzutów ścieków z aglomeracji od 15000 RLM do ponad 100000 RLM oraz okres przejściowy do 31 grudnia 2010 roku w odniesieniu do oczyszczalni ścieków w zakładach sektora przemysłu rolno-spożywczego.
– dyrektywa 96/61/WE związana z kontrolą zanieczyszczeń; okresy przejściowe to: do 31 grudnia 2010 roku dla 65 zakładów przemysłowych, zanieczyszczających powietrze i wody powierzchniowe oraz gruntowe,
– dyrektywa 94/62/WE dotycząca kwestii opakowań i odpadów związanych z ich produkcją, okres przejściowy ustalono do 31 grudnia 2007 roku,
– dyrektywa 99/31/WE odnosząca się do składowisk odpadów: okres przejściowy na unowocześnienie istniejących składowisk i budowę nowych ustalono do 1 lipca 2012 roku,
– dyrektywa 76/464/EWG dotycząca zanieczyszczeń powodowanych przez substancje odprowadzane do środowiska wodnego okres przejściowy ustalono do 31 grudnia 2007 roku,
– dyrektywa 99/32/WE odnosząca się obniżenia zawartości siarki w paliwach płynnych, do 31 grudnia 2006 roku ustalono okres przejściowy,
– dyrektywa 94/63/WE dotycząca kontrolowania emisji lotnych związków organicznych powstających przy magazynowaniu benzyn i ich dystrybucji z terminali do stacji obsługi obowiązujący okres przejściowy: do 31 grudnia 2005 roku,
– dyrektywa 97/43/EURATOM regulująca kwestie ochrony przed promieniowaniem jonizującym pochodzącym ze źródeł medycznych, tu okres przejściowy ustalono do31 grudnia 2006 roku,
– Rozporządzenie EWG/259/93, dyrektywa związana z nadzorem i kontrolą przesyłania odpadów w obrębie Unii Europejskiej oraz poza jej obszarem, uchwalony okres przejściowy obowiązuje do 31 grudnia 2007 roku.
7. Budżet i finanse
Rozmowy negocjacyjne dotyczące obszaru budżetu i finansów były determinowane ustaleniami finansowymi Unii Europejskiej na lata 2000-2006. W ich konsekwencji udało się otrzymać: zwiększenie przydziałów finansowych oraz pozytywną zmianę pozycji państwa polskiego w unijnym budżecie. Było to możliwe dzięki temu, że wynosząca 16% całości środków przeznaczonych na działania strukturalne w latach 2004 – 2006, zaliczka na fundusze strukturalne została rozłożona na dwie raty: 10% w 2004 roku oraz 6% w 2005 roku. Ponad to strona polska uzyskała także przyzwolenie na wpłacenie pierwszej części zaliczki w możliwie krótkim okresie po uzyskaniu statusu członka Unii Europejskiej. Obowiązkiem Polski, jak także i innych państw członkowskich, będzie jednak finansowanie, zgodnie z przepisami unijnymi, tak zwanego rabatu brytyjskiego.
Kompromis negocjacyjny poprzedzony był bardzo żmudnymi i trudnymi rozmowami. Ustalenie podstawowych ram i warunków członkostwa państwa polskiego w unijnych strukturach było bardzo skomplikowane. Dlatego tez zawarcie porozumienia premier Polski Leszek Miller podsumował słowami: „Zrzucamy z siebie ciężar Jałty i powojennego podziału Europy. Od polskiej „Solidarności”, która wywalczyła wolność i demokrację w Europie Środkowej i Wschodniej, dochodzimy do prawdziwej solidarności Europy i Europejczyków. Zróbmy wszystko, by wykorzystać to, co Unia nam daje”. Natomiast A. Rasmussen dodał: „Gorąco witamy w rodzinie! Zaczyna się nowa Europa!”
Najnowsze komentarze: