Konsekwencje społeczne przystąpienia Polski do Unii Europejskiej

Podwyższenie poziomu ochrony praw konsumentów
Od stycznia 2005 r. działa w Polsce Europejskie Centrum Informacji Konsumenckiej (ECIK) funkcjonujące przy Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów, którego celem jest zapewnienie konsumentom jak najszerszej pomocy w dochodzeniu roszczeń na wspólnym rynku europejskim. Powstanie i działanie finansowane jest w 70% ze środków unijnych. Polska stała się także członkiem systemu szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych dla państw członkowskich Unii Europejskiej – RAPEX, który został utworzony w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów na obszarze Rynku Wewnętrznego Unii Europejskiej. Podstawowym zadaniem systemu jest zapewnienie szybkiej wymiany informacji między państwami członkowskimi i Komisją Europejską na temat produktów stwarzających zagrożenie oraz środków podjętych w danym kraju, by wykluczyć lub ograniczyć ich wprowadzanie na rynek oraz ewentualnie ich użytkowanie. Polskie władze mają za zadanie kontrolę rynku w celu ustalenia, czy określony produkt znajduje się w Polsce, a jeśli tak – wycofanie go i przekazanie stosownej informacji Komisji Europejskiej.



Zmiany w dostępności towarów i usług
Pozytywnym efektem członkostwa w UE jest liberalizacja poszczególnych rynków i idące za tym korzyści dla konsumentów: lepsza jakość i większy wybór towarów oraz szerszy zakres usług (głównie usługi finansowe i lotnicze).
Pojawienie się zagranicznych instytucji finansowych na polskim rynku spowodowało wzrost konkurencji (szczególnie w sektorze ubezpieczeń), która doprowadziła do ożywienia polskiego rynku finansowego oraz zmusiła polskie towarzystwa do rozszerzenia oferty, w pierwszej kolejności wobec osób prawnych (zwłaszcza przedsiębiorstw), ale także osób fizycznych. Polscy konsumenci otrzymali możliwość zawierania korzystniejszych umów, zarówno pod względem zakresu oferowanych usług (oferowanie ubezpieczeń specjalistycznych, szerszy zakres ryzyka), jak też ich kosztów. Gotowość wejścia na polski rynek po 1 maja 2004 r. zgłaszają firmy ubezpieczeniowe, banki i firmy zarządzające, a także biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i firmy zarządzające aktywami. Spodziewane są dalsze stopniowe zmiany w tym sektorze w postaci większej różnorodność i innowacyjności oferty, niższych cen usług finansowych, zwiększenia dostępności polis dla klientów indywidualnych, rozwoju firm pośrednictwa finansowego, które będą się przyczyniać do poprawy sytuacji konsumenta.
Od 2004 r. nastąpił rozwój rynku tanich przewoźników lotniczych. Tańsze bilety oferowali nie tylko mali przewoźnicy. Specjalne oferty zaczął rozwijać także PLL LOT, który uruchomił własną tanią linię przewozów lotniczych. Od 1 maja 2004 r. nieustannie rośnie liczba pasażerów odprawianych w portach lotniczych. Według prognoz Airbusa, Europa Środkowa, będzie w nadchodzących latach najszybciej rozwijającym się rynkiem lotniczym na świecie.

Rozwój polskiej edukacji i nauki
Od 2004 roku obserwuje się poprawę warunków funkcjonowania sektorów edukacji oraz nauki. Miały na to wpływ korzyści płynące z szerszego udziału i dostępu do wspólnotowych inicjatyw i programów wspierających rozwój edukacji i nauki a także fakt, że Polska była uczestnikiem i beneficjentem wielu z tych programów jeszcze przed przystąpieniem do UE (programy: Sokrates, Leonardo da Vinci czy V i VI Programu Ramowego Badań, Rozwoju Technicznego i Prezentacji Unii Europejskiej).
Wraz z przystąpieniem do Unii Polska uzyskała także wpływ na politykę edukacyjną i naukową UE. Jako państwo członkowskie uczestniczymy wraz z innymi państwami w tworzeniu i przyjmowaniu przepisów prawa wspólnotowego oraz innych dokumentów w tych dziedzinach. Bierzemy również udział we wdrażaniu programu prac w zakresie realizacji wspólnych celów systemów edukacji w krajach UE, który ma się przyczynić do osiągnięcia głównego celu Strategii lizbońskiej – zbudowania do 2010 r. europejskiej gospodarki opartej na wiedzy. Jako państwo członkowskie Polska może też w większym stopniu włączyć się w realizację tzw. procesu kopenhaskiego, którego celem jest intensyfikacja współpracy europejskiej w dziedzinie kształcenia zawodowego i szkoleń, oraz procesu bolońskiego zmierzającego do utworzenia do 2010 r. Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Polska stała się również aktywnym uczestnikiem budowy Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Korzyści w dziedzinie edukacji związane z członkostwem Polski w UE przejawiają się szczególnie wyraźnie w zwiększonym udziale polskich szkół, uczelni, placówek kształcenia i szkolenia dorosłych oraz organizacji młodzieżowych w programach wspólnotowych, takich jak: Socrates, Leonardo da Vinci i Młodzież. Wynika to przede wszystkim ze znacznego zwiększenia alokacji dla Polski na realizację tych programów, które nastąpiło w związku z przystąpieniem do UE. W przypadku polskiego sektora nauki istotne znaczenie ma – zainicjowany jeszcze przed przystąpieniem do UE – udział Polski w Programach Ramowych Badań, Rozwoju Technicznego i Prezentacji UE. Uczestnictwo w nich pozwoliło polskim jednostkom badawczo-rozwojowym na sfinansowanie wielu projektów badawczych, a także umożliwiło, na szerszą niż wcześniej skalę, wymianę doświadczeń z placówkami naukowymi w państwach członkowskich. Pojawiły się również nowe możliwości korzystania z programów strukturalnych wspierających rozwój edukacji i nauki. Zainicjowane zostały działania w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO) oraz priorytetów Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), których celem jest wsparcie rozwoju edukacji i nauki. Zgodnie z założeniami Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich, środki z Europejskiego Funduszu Społecznego uzupełnione o środki z budżetu krajowego mogą zostać wykorzystane m.in. na:
– promowanie kształcenia przez całe życie poprzez zwiększenie dostępu do edukacji na wszystkich poziomach kształcenia,
– podniesienie jakości edukacji w celu zwiększenia szans na zatrudnienie.
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego przewiduje, że środki pochodzące z Europejskiego Funduszu Społecznego lub Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego uzupełnione środkami z budżetu państwa mają finansować między innymi:
– praktyczną naukę zawodu dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych odbywającą się u krajowych przedsiębiorców oraz praktyki zawodowe dla studentów szkół wyższych, na kierunkach, na których nie są one obligatoryjne,
– stypendia dla młodzieży wiejskiej (która z powodów materialnych natrafia na bariery utrudniające naukę na poziomie ponadgimnazjalnym kończącym się maturą) oraz dla studentów pochodzących z obszarów zagrożonych marginalizacją,
– staże dla absolwentów szkół wyższych i pracowników sektora badawczo-rozwojowego, służące transferowi wiedzy i innowacji między sektorem badawczo-rozwojowym a przedsiębiorstwami,
– stypendia dla najlepszych absolwentów szkół wyższych kontynuujących naukę na studiach doktoranckich,
– budowę nowych, rozbudowę lub przebudowę istniejących obiektów dydaktycznych, inwestycje sportowe, w tym budowę i modernizację obiektów sportowych i rekreacyjnych.
Polscy obywatele zostali objęci przepisami wspólnotowymi, które w istotny sposób ułatwiły im dostęp do systemów edukacyjnych w państwach członkowskich na takich samych zasadach jak obywatele tych krajów (obywatele państw członkowskich UE mają dostęp do edukacji w Polsce na wszystkich jej poziomach na takich samych zasadach jak obywatele Polski). Dotyczy to zasad rekrutacji oraz praw i obowiązków uczniów i studentów, w tym: prawa do stypendiów naukowych, opieki medycznej, zniżki na przejazdy środkami transportu publicznego, opłat za studia. Nawet jeśli niektóre państwa członkowskie przyznawały już wcześniej Polakom prawo do studiowania zgodnie z zasadami obowiązującymi w ich systemach szkolnictwa wyższego, nie była to powszechna praktyka. Weszły również w życie przepisy wdrażające przepisy prawa wspólnotowego, zgodnie z którymi dzieci pracowników migrujących (przemieszczających się na terenie UE, podejmujących pracę) mają prawo do bezpłatnej nauki języka obowiązującego w państwie, w którym pracownik podejmuje pracę (dotyczy to również dzieci obywateli polskich przebywających za granicą – szkolenia laboratoryjne).

Spadek stopy bezrobocia i wzrost zatrudnienia
Dynamiczny spadek stopy bezrobocia (najszybszy na tle nowych państw członkowskich) oraz wzrost zatrudnienia nastąpił dopiero w 2006 roku, mimo to sytuacja w Polsce pod względem tych wskaźników pozostaje najgorsza w Unii Europejskiej. W roku 2005 zanotowano największy w ostatnich latach wzrost wskaźnika zatrudnienia, który pod koniec 2006 r. osiągnął poziom 47,5%. Spadkowi bezrobocia w Polsce towarzyszy wzrost liczby zatrudnionych, co wskazuje także na wzrost liczby miejsc pracy. Pod koniec roku 2006 w Polsce było 14,911 mln pracujących. W porównaniu z końcem roku 2004 liczba ta wzrosła o 853 tys. osób. Poprawa sytuacji wystąpiła zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn oraz na terenach wiejskich, jak i w miastach. Wzrósł także średni czas pracy (z 39,9 godzin tygodniowo pod koniec roku 2004 do 40,4 pod koniec roku 2006), co oznacza że w Polsce nie nastąpiło zjawisko podziału pracy związane ze wzrostem liczby pracowników i spadkiem średniego czasu pracy. W latach 2004-2006 rosła również liczba wolnych miejsc pracy(z 169 tys. do 242 tys.).
Widoczne są również istotne zmiany na polskim rynku pracy w zakresie poszczególnych sektorów. Spadek zatrudnienia wystąpił w rolnictwie, natomiast najbardziej dynamiczny wzrost zatrudnienia odnotowano w usługach rynkowych oraz w przemyśle. Od 2005 doszło do dynamicznego wzrostu zatrudnienia w budownictwie. Przedsiębiorcy budowlani coraz częściej zgłaszają zapotrzebowanie na pracowników.
Poprawa sytuacji na rynku pracy w Polsce związana jest głównie z możliwościami, jakie daje funkcjonowanie na jednolitym rynku. Wzrost zatrudnienia wystąpił szczególnie wyraźnie w przedsiębiorstwach eksportujących na rynki pozostałych państw członkowskich. Oznacza to, że zniesienie pozostałych barier w zakresie swobodnego przepływu towarów i usług oraz wzrost zaufania do polskich przedsiębiorstw ze strony kooperantów przełożyły się na wzrost produkcji oraz świadczenia usług. Realizacja inwestycji z udziałem funduszy strukturalnych przyczynia się do wzrostu liczby miejsc pracy. Zaangażowanie środków z Europejskiego Funduszu Społecznego powoduje lepsze dostosowanie kwalifikacji pracowników do potrzeb rynku pracy oraz reintegrację tych osób, które od dłuższego czasu były wykluczone z otwartego rynku pracy.

Migracje zarobkowe Polaków po akcesji Polski do Unii Europejskiej
Według stanu prawnego obowiązującego w maju 2007 r. obywatele polscy mogli swobodnie podejmować pracę w krajach UE na następujących zasadach:
– Swobodny dostęp do rynku pracy: Bułgaria, Czechy, Cypr, Estonia, Finlandia, Grecja, Holandia, Irlandia, Islandia, Litwa, Łotwa, Malta, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy;
– Ułatwiony dostęp do rynku pracy, choć regulowany prawem krajowym: Dania, Francja, Liechtenstein, Norwegia;
– Dostęp do rynku pracy na podobnych zasadach jak przed 1 maja 2004 r., regulowany prawem krajowym: Austria, Belgia, Luksemburg, Niemcy.

Polacy stanowią główne źródło siły roboczej pochodzące z krajów Europy Środkowej i Wschodniej, co wynika zasadniczo z liczebności populacji Polski. Stanowią oni większość imigrantów zarobkowych z nowych państw członkowskich na rynkach pracy zdecydowanej większości krajów UE. Wejście Polski do UE było momentem przełomowym w historii naszej powojennej emigracji, która przybrała bardziej masowy charakter ekonomiczny (zarobkowy).
Od momentu przystąpienia Polski do UE zasadniczo zmieniły się kierunki emigracji zarobkowej Polaków. Zdecydowanie na znaczeniu zyskały Wielka Brytania, Irlandia, Holandia oraz Norwegia i Czechy. Niemcy pozostały na podobnym poziomie atrakcyjności jak w latach ubiegłych. Na znaczeniu straciły przede wszystkim Francja oraz Szwecja. Mimo ułatwień w dostępie do rynków pracy niektórych innych krajów unijnych, takich jak: Hiszpania, Portugalia, Grecja, Finlandia czy Włochy, zainteresowanie wyjazdem do tych krajów nie wzrosło. Z analizy przepływów migracyjnych można przyjąć, iż skala legalnej emigracji zatrudnieniowej Polaków w roku 2006 wyniosła ok. 850-900 tys. osób i była o ok. 150-200 tys. wyższa niż w roku 2005. Według szacunków CBOS na terytorium UE pracuje obecnie około 1,1 mln obywateli Polski.
Wskutek emigracji zarobkowej Polaków po 2004 roku Polska utraciła potencjał demograficzny, co może mieć negatywne skutki dla polskiego systemu zabezpieczenia społecznego (zwłaszcza systemu emerytalnego). Rosnące wskaźniki obciążenia demograficznego w dłuższym wymiarze zwiększają okołopodatkowe koszty pracy (wyższe składki na ubezpieczenia społeczne) oraz podwyższają ryzyko wykluczenia społecznego osób w wieku podeszłym (niedostateczna wysokość świadczeń emerytalnych). Coraz częściej zdarzają się wyjazdy zarobkowe obojga rodziców, którzy pozostawiają dzieci pod opieką krewnych, co prowadzi do nasilenia patologii społecznych, wynikających z niedostatecznej opieki rodzicielskiej.
Przewiduje się, że dynamika wyjazdów będzie się zmniejszać a kierunki wyjazdów zarobkowych będą się zmieniać, ponieważ więcej państw otworzyło swoje rynki pracy. Imigracja do Polski będzie niewątpliwie rosnąć, zwłaszcza w odniesieniu do osób, które wykonują deficytowe zawody.


Jestem administratorem :)

Advertisement

3 komentarze to “Konsekwencje społeczne przystąpienia Polski do Unii Europejskiej”

  1. JAJKA Wielkanocne

    kw. 05. 2012

    Szkoda, że dopiero teraz piszesz o konsekwencjach wstąpienia do UE. Ale niemniej jednak kawal dobrego artkułu!

  2. odpowiedzialny

    kw. 07. 2012

    Jajka, co ty za bzdury pleciesz. O konsekwencjach przecież wiadomo od 5 lat! Gdzieś ty się uchował??

  3. Pytający

    cze 26. 2012

    A jak dziś odnosicie się do tego co nam zagrażało i jak to wygląda dziś?

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.